Ο ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΘΗΚΕ

Ο φασισμός των δημοσίων χώρων, με διαλύει σ' αυτή τη χώρα... 

Εχθές, βγαίνοντας από την πόλη, επί τρία χιλιόμετρα -ένθεν κακείθεν- αναρτημένες αφίσες της ΚΝΕ -και σαν να μην έφτανε αυτό, σε κάθε αφίσα υπήρχαν δύο τεράστια κόκκινα λάβαρα! Λες και ήσουν στη λεωφόρο του Κρεμλίνου... Αν δεν είναι φασισμός αυτή η οπτική (γκροτέσκο) επιβολή στον οδηγό, τότε τι είναι; 

Η ακατάλληλη παιδεία και το άδειασμά από νόημα που συντελέσθηκε  μεταπολιτευτικά, ανέθρεψε γενιές νεατερντάλιων ψυχισμών, που με την πρώτη ευκαιρία προσπαθούν να επιβάλλουν στο σύνολο το ατροφικό εγώ τους -το συνήθως υπαγόμενο στην "ταυτότητα" μιας αγέλης- είτε με αφισορύπναση (παντός είδους), είτε με θόρυβο (μηχανάκια, ηχεία...), είτε εποχούμενοι στις αρένες των ελληνικών αυτοκινητόδρομων. 

Η διαφθορά και η ανομία, ανέθρεψε ακόμη την επιβολή τοξικών συμφερόντων, ομάδων και ιδιωτών, που επισφραγίζονται τώρα με την θρασεία νομιμοποίηση των αυθαιρέτων. 

Ανέθεψε νέους που μες στην ανασφάλεια και τον κουρνιαχτό, γύρεψαν τις χαμένες αξίες σε κλειστά κι επικίνδυνα συστήματα ιδεολογιών. Θυμηθείτε το πρόσφατο περιστατικό στα Εξάρχεια, όπου μια ομάδα εφήβων επιτέθηκε ριμάζοντας πολυτελές, διερχόμενο αμάξι! 

("Είδα τα καλύτερα μυαλά της γενιάς μου, / χαλασμένα από την τρέλα, /λιμασμένα υστερικά γυμνά," γράφει ο Γκίνσμπεργκ. Εγώ τα είδα χαλασμένα από  ιδεολογίες και  δόγματα... )

Αναθράφηκαν προσέτι, προστατευόμενες "Αυριανές" και αφιονισμένα,  γκρουπ ημιαγρίων με πλακάτ, που δεν ξεχώριζες αν είναι ερυθρά ή μαύρα, και με το πρόσχημα της δικαιοσύνης (να καλύπτει την ψυχοπαθολογία) σε εμποδίζαν να κυκλοφορήσεις ομαλά. Κλείνοντας τη διέλευση σε ασθενοφόρα, βάζοντας φωτιά σε ιστορικά και κατοικημένα κτήρια... 

Κι από το "αντίπαλον δέος'': μια ασύδοτη αστυνομία, μια υποχρεωτική (και άχρηστη) στρατιωτική  θητεία  και μια εθνικιστική, φτηνιάρικη θρησκεία. 

Ναι, η φασιστική νοοτροπία ήταν διάχυτη στην κοινωνία, καλλιεργήθηκε συστηματικά και υποδόρια (απ' όλες τις μπάντες) -απλώς τώρα βρήκε επιπλέον αντιπροσώπους...

ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΠΕΙΡΟΥ

Κάθε φορά που προσπαθώ να ορίσω το άπειρο, βατταρίζω. Θεωρητικά, είναι κάτι ανύπαρκτο: δεν λέγεται.

   Το δυσκολότερο ωστόσο είναι άλλο: να αντέξεις το άπειρο που φτερουγίζει εντός σου. Δηλαδή να του παραδοθείς. Ή, να του χαράξειςαυλάκι.

   Το μπονσάι των Ιαπώνων. «Ο κόκκος άμμου»1 του Blake. Το σύμβολο συμβάλει στην εξημέρωση του απείρου. Μα συχνά στην πορεία, μένει μόνον ο περιέκτης του –το περιεχόμενο έχει εξατμιστεί.

   Οι φιλόσοφοι επιχειρούν να συλλάβουν το άπειρο. Ή να προτείνουν τρόπο διαχειρίσεως. Ο Πυθαγόρας το έπιανε απ’ την ουρά και το ταχτάριζε με το αλφάδι. Ο Πόπερ το χώριζε σε κόσμους2. Ο Έκο έγραψε για το άπειρο των καταλόγων στην Τέχνη…

   Η Τέχνη, ψευδαίσθηση αλαφρώματος απ’ την έγνοια του απείρου. Ένα αφαιρετικό γλυπτό στο χώρο, δέκα λέξεις σε μια λευκή σελίδα, δυο ώρες σκηνοθεσίας, γίνονται προς στιγμήν όλος ο κόσμος. Όπως για τα παιδία τα παιχνίδια τους.

   Οι θρησκείες προσπάθησαν να ταυτίσουν το άπειρο με το Θεό. Οι ιδεολογίες να το συσκευάσουν. Ανακούφιση. Αλλά πώς μες στο ποτήρι του δόγματος να χωρέσει ο ωκεανός;

   Δεν ταυτίζω το άπειρο με το χάος, ούτε με το άμορφο (ό-μορφο, ά-σχημο κ.λπ.). Το χάος είναι μια υπεκφυγή. Η ποίηση φερειπείν, συνδυάζοντας τα ασυνδύαστα, μας ξανοίγει στο άπειρο –κι όχι στο χάος. Το επίγειο άπειρο εμπεριέχει υπαρκτές και συγκεκριμένες περιπτώσεις. Το άπειρο είναι η πολυσημία της ζωής.

   Οι αστροφυσικοί το βλέπουν απ’ τους δορυφόρους. Οι βιολόγοι στο μικροσκόπιο. Οι γλωσσολόγοι στους φθόγγους. Ο μουσικός στις ενορχηστρώσεις του.

   Το άπειρο δεν θα ήταν βασανιστικό, αν ήταν άπειρος κι ο βίος. Το άπειρο, όσο εσωτερικεύεται σου τρώει τα σπλάχνα. Κι εντείνεται όσο δεν χωρά στο χρόνο και στον άλλον. Στον έρωτα, ο άλλος προσομοίωση του κόσμου: λύτρωση.

   Ζηλεύω τα ζώα, που έχουν προγραμματισμένες έξεις, πλαισιωμένη ζωή. Δεν σκέφτονται συνεχώς ότι αντί αυτού που είναι ή κάνουν, θα μπορούσαν να ήταν ή να έκαναν άπειρα άλλα πράγματα.

   Άπειρα πράγματα να μάθουν. Άπειρα βιβλία να διαβάσουν. Άπειρα ταξίδια σε τόπους, χρόνους, ψυχές. Άπειρα να πουν, να  φτιάξουν, ν’ αγαπήσουν. Κάθε στιγμή, εν δυνάμει: άπειρες εναλλακτικές στιγμές. Η θεωρία των πιθανοτήτων δεν τις καλύπτει…

   Ο Φρόιντ αναδίπλωσε το άπειρο. Οι σουρεαλιστές το χρησιμοποίησαν. Οι τρελοί είναι οι ηττημένοι του απείρου. Οι βλάκες, εκείνοι που το αγνόησαν.

   Το άπειρο να σου αναμαλλιάζει την ψυχή κι εσύ να πρέπει να κολλήσεις χαρτόσημα! Δεν γίνεται, σε μια τέτοια ζωή πρέπει να ακούσουμε πάλι τους μαθηματικούς: «Έστω ότι…» Ο ορίζοντας, μπορεί να μην ορίζει τον κόσμο, αλλά ορίζει το οπτικό μας πεδίο. Παιχνίδι χωρίς κανόνες, ασπόνδυλος άνθρωπος.

   Ας ορίσουμε λοιπόν ότι μπορούμε. Κάθε ορισμός νομίζει πως ξαραχνιάζει του ταβάνι του απείρου. Κι ας μην υπάρχει ταβάνι!

-----------------------------------------------------------------------------------------------

1. To see a world in a grain of sand, /And a heaven in a wild flower,/ Hold infinity in the palm of your hand,/ And eterni-ty in an hour. (Wiliam Blake)

2. Οι τρείς κόσμοι του Καρλ Πόππερ.

3. Umberto Eco: "Η ομορφιά της λίστας" (εκδ. Καστανιώτη)

ΤΑ ΤΙΝΑΓΜΑΤΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑ ΒΙΟΥ ΕΞΩ

Πρόσφατα είδα στο Υοu Tube μία εκπομπή λόγου της ΕΤ1 («Η ζωή είναι αλλού») όπου η κ. Ζωή Κυριακοπούλου είχε καλεσμένη την Αγαθή Δημητρούκα, σύντροφο του Νίκου Γκάτσου, μεταφράστρια και στιχουργό -με αφορμή μια μυθιστορηματική βιογραφία που εξέδωσε για τον Γκάτσο.

Ανάμεσα στα άλλα, στο βιβλίο αυτό η συγγραφέας εξομολογείται και κάποια προσωπικά της, τραυματικά βιώματα, από την εφηβική της ζωή στο χωριό καταγωγής της. Η κατά τα άλλα νοήμων παρουσιάστρια λοιπόν, έκρινε πως αυτή η εξομολόγηση, που έγινε σε πλαίσια συγγραφικού εγκιβωτισμού μέσα σε ένα λογοτεχνικό βιβλίο, ισοδυναμεί με υποχρεωτικό τηλεοπτικό ξεγύμνωμα. Και με λανθάνον ανακριτικό ύφος της είπε, πως αφού τα κατέγραψε στο βιβλίο, οφείλει να τα λέει και δημοσίως (γενικά).

Χωρίς ίσως να το καταλάβει, έκανε μια ανατριχιαστική εξίσωση της δημοσιοποίησης σε ένα βιβλίο με το τελάλημα. Προφανώς, για εκείνην το μέσο δεν μετράει πολύ. Βιβλίο = τηλεόραση.  Όσα με τις κατάλληλες λέξεις και στο αρμόζον ύφος και περιβάλλον περιγράφονται σε ένα κείμενο, αποτελούν απλές πληροφορίες, που μπορεί (και υποχρεούται) κανείς να αναπαράγει όπου σταθεί κι όπου βρεθεί. Σαν τζουκ –μποξ διηγήσεων, που του ρίχνεις ένα κέρμα, και στο επιστρέφει πολλαπλώς με την τηλεθέαση.

Αν ήταν έτσι, δεν θα χρειαζόταν να γράψει καν το βιβλίο, θα αρκούσε μια (ή δύο) εκπομπές για να μοιραστεί τις αναμνήσεις της. Άλλα όσο η Δημητρούκα δεν έγραψε με πρόθεση σκανδαλοθηρική, τόσο σκανδαλοθηρικές είναι τέτοιου είδους ερωτήσεις –ψευδοπαγίδες. Εκτός των άλλων, δεν ρωτάν για έναν βιασμό σαν να ρωτάν «έχετε κάνει και μαθήματα μπάσου;». Ούτε ψυχανάλυση γίνεται με τηλεφακούς. Kι όπως λέει και η Κική Δημουλά, «δεν τα αντέχω τα τινάγματα του μέσα βίου έξω». Εκχυδαϊζουν.

ΧΟΡΕΥΤΟ

O τόπος έχει ενέργεια και ενάργεια. Δεν είναι τυχαίο πως το κατοικούσε η Μυθολογία. Κι ο Δροσίνης τραγούδησε εδώ τη «Γαλήνη».

Ζωγραφίζω πέτρες –τις καλύτερες τις πετώ στο νερό.

Η πιο ποιητική εικόνα που είδα τελευταία: δύο έφηβοι, ένα αγόρι κι ένα κορίτσι, ξιφομαχούν με μια ξύλινη βέργα –και αρμονία μπαλέτου–   στην ακτή. Όταν η βέργες σπάζουν, την φιλά (για πρώτη φορά;).

Τούτο το βουνό αποπλανά το φως. Και το γυρνά σ’ ένα σύθαμπο αινιγματώδες. Κατεβάζει αεράκι μυροφόρο.

Με τη Δύση βγάζει φωτοστέφανο. Και το βράδυ, αραιές πυγολαμπίδες τα  σπίτια –που φτάνουν ως την θάλασσα αυτήν, την  κυκλοθυμική.

Κι είναι στο μέτρο του ανθρώπου: χωρίς φλυαρίες, χωρίς να περισσεύει μια γραμμή.  Σαν κείμενο με ακρίβεια λέξεων.

Αν δεν είχαν την πέτρα θαρρείς, θα τα έπαιρνε το φύσηγμα το χορευτικό. Χορευτό.