ΜΙΑ ΕΥΘΥΝΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ

Είναι αναμφίβολα μια ιστορική ημέρα για την Παλαιστίνη, και για το ταραχώδες τεκτονικό υπόστρωμα όλης της Μέσης Ανατολής. Ναι, αναγνωρίστηκε επιτέλους ως Κράτος Παρατηρητής από τον ΟΗΕ. Για μένα όμως, είναι κυρίως μια ιστορική ευθύνη για την Παλαιστίνη. Της δίνεται η μοναδική ευκαιρία να ελέγξει τις δυνάμεις της και να τις μορφοποιήσει σε μια συνισταμένη ειρηνική. Διαφορετικά θα καταλήξει απλή παρατηρητής των εξελίξεων της. Οψόμεθα...

ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΩΝ ΕΝ ΛΕΡΩ ΨΥΧΙΚΑ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ

Μέσα σε μια καραβιά, 

μ' έναν αριθμό στο πέτο, 

που σβήνει, 

προσεγγίζοντας τη Λέρο, 

χάνεται, 

μαζί του κι η ταυτότητα 

-καθώς κι ο ίδιος την έχει απολέσει-

στο ταξίδι αυτό τ' ανεπίστρεπτο,

χαμένες ψυχές μυριάδες 

εκ προοϊμίου ναυαγών...

ΑΣ ΜΗΝ ΞΑΝΑΓΥΡΙΣΟΥΜΕ ΕΚΕΙ, ΜΕ ΤΙΣ  ΣΥΝΕΧΕΙΣ ΕΚΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ...

9 ΒΙΒΛΙΟΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στέλιος Ράμφος, Ο "άλλος" του καθρέφτη, εκδόσεις Αρμός.

Η καλύτερη ανάλυση που διατυπώθηκε για τα ενδοψυχικά αίτια της κρίσης, από τον, μέστο όσο ποτέ, ακτινογράφο και φαροδείκτη φιλόσοφο Στέλιο Ράμφο.

Νίκος Φωκάς, Ποιητικές συλλογές, Εκδόσεις Ύψιλον.

Τα άπαντα ενός από τους πιο σημαντικούς μεταπολεμικούς ποιητές μας, όχι και τόσο προβεβλημένου, μα αληθινά ελκυστικού.

Κωστής Παλαμάς, Σατιρικά Γυμνάσματα, Εκδόσεις Μεταίχμιο.

Η άλλη πλευρά του Παλαμά, η σατυρική,εντυπωσιακά επίκαιρη και ποιητικώς άρτια.

Gombrich, Μικρή Ιστορία του κόσμου, Εκδόσεις Παττάκη.

Ο Gombrich είναι μεγάλος δάσκαλος, σε παίρνει απ' το χέρι και σου μαθαίνει Ιστορία με τρόπο συναρπαστικό.

Γ.Χ.Ώντεν, Ο ποιητής και η πολιτεία, Εκδόσεις ΜΙΕΤ.

Ο Αμερικάνος ποιητής μιλάει για την τέχνη του, σ' ένα βιβλίο ευκολανάγνωστο, καθώς είναι σε μορφή μεζέδων!

Γούντι Άλεν, Όλα τα γραπτά του, εκδόσεις Βell. 

Απίθανος και όταν τον διαβάζεις. Γέλασα με την ψυχή μου...

Έριχ Φρομ, Η Τέχνη της Αγάπης, Εκδόσεις Μπουκουμάνη.

Το κλασσικό βιβλίο Έριχ Φρομ, που όταν το τελειώνεις, είσαι άλλος απο πριν!

Σίγκμουντ Φρόυντ, Εισαγωγή στην ψυχανάλυση, Εκδόσεις Επίκουρος.

Για τον αμύητο στην Ψυχανάλυση, η καλύτερη επιλογή.

Aντρέ Κόντ-Σπονβίλ, Μικρή πραγματεία μεγάλων αρετών, Εκδόσεις Εξάντας.

Απολαυστικά δοκίμια για τις σπουδαιότερες των αρετών, με χιούμορ και ενάργεια γραφής.

ΤΕΧΝΗ ΝΑ ΤΗΝ ΠΙΕΙΣ ΣΤΟ ΠΟΤΗΡΙ- O ΑΝΘΡΩΠΟΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΤΣΙΟΥΜΑΣ

Όπως ο Μίδας ό,τι άγγιζε γινόταν χρυσός, ό,τι αγγίζει ο Τσιούμας το κάνει Τέχνη. Στα χέρια του, τα πιο ταπεινά υλικά μεταβολίζονται σε εκλεκτή δημιουργία. Αρχιτέκτων, γλύπτης, φωτογράφος, ζωγράφος. Το γραφείο και ατελιέ του είναι από μόνο του ένα μουσείο σύγχρονης τέχνης. Εκεί έχει φτιάξει τον κόσμο του. Που είναι άχρονος- όχι άκαιρος. Ένα έργο σαράντα ετών δίπλα σε ένα χθεσινό, δεν τα ξεχωρίζεις -παρότι ο καλλιτέχνης μας δεν εγκλωβίζεται στα καλούπια του ύφους, ρισκάρει και πειραματίζεται. Δεν είναι λίμνη που κλαίει τη μοίρα της, είναι ποταμός που τρέχει την εμπειρία του. Και μαζί του παρασέρνει τη σαβούρα, καθαρίζοντας τα μέσα μας, δια του βλέμματος.

Ο Στέργιος κάνει τα νυχτέρια του μαιευτήρα, για να ξεγεννήσει μορφές πρωτόπλαστες. Και πώς να μην ενυπάρχουν μέσα του τέτοια αρχέτυπα, όταν είχε ως παιδί αντιλόπες για κατοικίδια, στο Ζαΐρ όπου γεννήθηκε;   Άνθρωπος σεμνός, σκεπτόμενος, με μιαν αρχοντιά που σπανίζει και μια παιδικότητα ζωτική. Τυχερός όποιος ξεναγήθηκε στο “αρχονταρίκι” της εικαστικής του. Σ' αυτό το καταφύγιο ομορφιάς και ενόρασης.

O Πικάσο έλεγε πως οι πίνακές του, ξεκλειδώνονται με το κλειδί της Ποίησης. Αυτό συμβαίνει και με τον Τσιούμα. Κάθε του φωτογραφία, κάθε του αποτύπωμα είναι ένα ηχείο της ποιητικής σιωπής. Ένα ποτήρι δροσερό νερό. Απ' το πιο απλό, μα ευθύβολο  σχεδιάκι που παράπεσε, ως τις πιο δουλεμένες παραλλαγές, των διαφόρων θεμάτων. Τα χέρια του όμως "πιάνουν", απ' το να σχεδιάζουν έπιπλα  ως το να φτιάχνουν γλυπτά. Ευφάνταστα μα λιτά, κομψά και με σαφείς συμβολισμούς -δίχως να χάνουν τη μαγεία τους-, απαλλαγμένα απ' την αποφευκτική αοριστία της μοντέρνας τέχνης. (Εντυπωσιακή και η ονοματοθεσία τους: "Πάρε ο,τι χρειάζεσαι", "Αρχόντισσες του υπογείου" κ.λπ.)

Η ζωγραφική του, βρίθει ζωηρών χρωμάτων, ποικιλίας τεχνοτροπιών και λεπτής ειρωνείας. Το έργο του «Ενθύμιον» το θεωρώ, χωρίς διάθεση υπερβολής, μέσα στα εκατό καλύτερα έργα ζωγραφικής. Εσχάτως, άρχισε να δουλεύει ζωγραφίζοντας και με το πρόγραμμα του υπολογιστή, μορφές καμωμένες από ελληνικά γράμματα -ως τότε δεν πίστευα ότι αυτό το μέσο μπορεί να αποδώσει τόσο πρωτότυπη τέχνη. 

Φωτογράφος της «περιπατητικής σχολής», μ’ έμαθε να βλέπω τις νεοκλασικές λεπτομέρειες που εναπομείναν στις πόλεις μας (τα «χτένια», τα ακροκέραμα, τις καμπύλες των μπαλκονιών που μοιάζουν «βάρκες που ταξιδεύουν στο χρόνο»).   Έχει εικονογραφήσει το σατιρικό μου ''Μπαλέτο στα κάρβουνα''  κι έχω γράψει πάνω σε εικόνες του.  Ζήτω σου Τσιούμα, που φοράς «αντιανεμικό για τον έσωθεν αέρα»! Συνέχιζε να ενορχηστρώνεις το χάος, που λέει κι ο ποιητής, καθιστώντας ανεκτότερη την καθημερινότητά μας.     

Αρκετά δείγματα της δουλειάς του Στέργιου Τσιούμα υπάρχουν στη σελίδα του στο facebook. 

10 "EINAI/ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ"

-Είναι ή δεν είναι για χόρταση το "σ' αγαπώ";

-Είναι ή δεν είναι λογικό να μιλάμε για ανθρωπιά στους ανθρώπους, εφόσον δεν μιλάμε για κατσικοσύνη στις κατσίκες;

-Είναι ή δεν είναι αντιποίηση ιδιότητας να θεωρείται Ποιητής ένας ατάλαντος;

-Είναι ή δεν είναι φαλλικό σύμβολο ο τρούλος και ο σταυρός (ως φετίχ, κι όχι ως έννοια);

-Είναι ή δεν είναι (πέραν των επιστημόνων) βελτιωμένη μας έκδοση οι ομογενείς μας;

-Είναι ή δεν είναι παρηγοριά στην Κρίση η ελληνική οικογένεια- μήπως είναι η αιτία της;

-Είναι ή δεν είναι το πρώτο μυθιστόρημα της Δυτικής Λογοτεχνίας ο "Χρυσός Γάιδαρος" του Απουλήιου;

-Είναι ή δεν είναι η μοίρα της Ελλάδας αμιγώς ευρωπαϊκή;

-Είναι ή δεν είναι θεμιτό να συγκρίνουν τη Θεσσαλονίκη με την Αθήνα; Γιατί δεν άκουσα ποτέ να το κάνουν για την Πάτρα ή τα Γιάννενα. 

-Είναι ή δεν είναι όλος ο Πολιτισμός μια άμυνα απέναντι στη Φύση; Κι αν δεν είναι έτσι, σβήστε τη λάμπα σας!

ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ

·       Τη βαρύτητα, μπορεί να την ανακάλυψε επιστήμονας, αλλά την έχω δει να καταρρίπτεται μόνο από χορευτή...

·      Κι ο Καντίνσκι, έκανε τη Γεωμετρία όνειρο του χρωστήρα. Ο Μόραλης, ζωή.

·       Γιατί το γεωμετρικό θεώρημα συγγενεύει με το ποίημα: η κάθε λέξη είναι ακριβής και αναντικατάστατη, και διατυπώνεται στη μέγιστη δυνατή συμπύκνωση.  

·       Ο Τσέχος ποιητής Μίροσλαβ Χόλουπμ έγραψε ποίηση, όπως έβλεπε στο ιατρικό του μικροσκόπιο. Κι ανάστροφα, ο αστροφυσικός Γραμματικάκης, μάς ξεναγεί ποιητικά στο επιστημονικό του πεδίο.

·        Υπάρχει όμως κι ένα παράλογο στοιχείο που διέπει το ανθρώπινη είναι, το οποίο ο Φρόιντ το έφερε στην Επιστήμη, εισάγοντας την έννοια του ασυνειδήτου. Και ο Μαγκρίτ, το αποτύπωσε ζωγραφικά.

·         Η Αρχιτεκτονική, δεν είναι εξάλλου η επιστημονικοποίηση μιας (εν δυνάμει) καλλιτεχνίας;

·       Ο Ντα Βίντσι, δεν ανέτεμνε αξιοποιώντας γλυπτικά και εικαστικά το αποτέλεσμα;

·       Και θ’ άντεχαν ο μέγας Παπανικολάου και ο Αϊνστάιν, αν δεν τους ξεκούραζε τους βιολί τους; Γιατί, μπορεί με τον Αλμπέρτο να αμφισβητείται ο χρόνος, αλλά με το Scott Joplin  κυλάει πιο εύκολα…

·       Ποιος αποτυπώνει το δράμα του ευσυνείδητου επιστήμονα, καλύτερα από ότι ο ύψιστος Ίψεν στον «Εχθρό του λαού»;

·       Ποιος μπορεί να αρνηθεί πως την έβδομη τέχνη την γέννησε η τεχνολογία- η απότοκος της Επιστήμης;

·       Εκτός των άλλων, Τεχνολογία και Τέχνη, πήγαιναν μαζί στους Αρχαίους. Δεν είναι τυχαίο ότι στην ίδια καραβιά βρέθηκε ο μηχανισμός και ο έφηβος των Αντικυθήρων.

·     Αν αγνοήσει βέβαια η Επιστήμη τους κανόνες της Τέχνης, έχουμε τον Ιωάννη Ξενάκη. Αν όμως συμβεί και το αντίστροφο, σε σκοτώνουν τα ίδια σου τα έργα, όπως τον Λύτρα οι αναθυμιάσεις της ώχρας.

Η εικόνα: έργο του Ρενέ Μαγκρίτ.