ΓΙΑΤΙ ΣΥΧΝΑ ΟΙ ΤΑΙΝΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΔΕΕΣΤΕΡΕΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

·       Μολονότι ο κινηματογράφος έχει αποδώσει λογοτεχνία αριστουργηματικά, είναι γεγονός πως τις περισσότερες φορές οι αναγνώστες απογοητεύονται ως θεατές. Για μένα, αυτό οφείλεται στους παρακάτω λόγους.

·        Ό,τι στο θέατρο αποδίδεται με τον διάλογο, στο μυθιστόρημα συνήθως περιγράφεται- είτε πρόκειται για εξωτερικό, είτε για εσωτερικό συμβάν. Αυτή η περιγραφή, είναι δύσκολο να περάσει στην ταινία με έμμεσο τρόπο. Κι έτσι η μεταφορά είναι ατελής.

·        Για την αιτία που προανέφερα, το γλωσσικό στοιχείο της τέχνης -εκτός από τους διαλόγους- εκλείπει, και μαζί του ένα κομμάτι της αξίας του βιβλίου.

·        Διαβάζοντας το βιβλίο, έχεις ήδη πλάσει στο μυαλό σου τους ήρωες, οπότε, αν η ταινία τους φαντάστηκε αλλιώς, υπάρχει μία απόκλιση που ενδεχομένως να στρέφει στη δυσαρέσκεια τον θεατή.

·        Ψυχολογικά, είμαστε έτοιμοι να δούμε μία ταινία της οποίας τη ροή και το τέλος, γνωρίζουμε εκ των προτέρων από το βιβλίο. Όπως περίπου με τις τραγωδίες και τους αρχαίους μύθους- γι’ αυτό και εκεί μετρούσαν άλλα στοιχεία.

·        Το βιβλίο διαβάζεται σε συνέχειες, ενώ η ταινία μονορούφι θεάται. Άλλον χρόνο είχαμε λοιπόν για τον βιβλίο στο νου, πλατύτερο.

·        Ο γραπτός λόγος ακονίζει τον εγκέφαλο και δίνει μια άλλη γοητεία, κατάτι ανώτερη από την ευκολία της εικόνας- μόνο ένας μεγάλος σκηνοθέτης μπορεί να τα γραδάρει αυτά.

·        Τα συνθετικά γνωρίσματα της ταινίας (ερμηνεία, μουσική φωτογραφία..), μπορούν να αλλοιώσουν τον πυρήνα του μυθιστορήματος, που τα στερείται. Ή και να αναδείξουν μια μετριότητα.

·        Υπάρχει τέλος η συντηρητική τάση, για να τονίσουν κάποιοι την κουλτούρα τους, να καταδικάζουν a priori τα νεότερα μέσα χάριν των παλαιότερων.

·        Κι άλλοι λόγοι που μου διαφεύγουν. Όπως και για την τηλεοπτική μεταφορά. («Εκτελούνται μεταφοραί», αλλά η λογοτεχνία είναι φρατζίλ...).