ΠΕΙΡΑΖΕΙ ΠΟΥ ΕΙΜΑΣΤΕ ΜΙΚΡΗ ΧΩΡΑ;

• Μέσα στην αχανή ρωμαϊκή αυτοκρατορία, οι άνθρωποι, έχοντας απωλέσει το συνεκτικό θεσμό της πόλεως, αισθάνονταν τέτοια ανασφάλεια, που εμφάνιζαν ένα σωρό αλλόκοτες συμπεριφορές: από το να ανεβαίνουν στους λόφους και να καπνίζουν χασίς, ως να αναπτύσσουν δυσιδαιμονίες, στρεφόμενοι στη μεταφυσική (λεπτομερείς περιγραφές στο "Εθνικοί και Χριστιανοί σε καιρούς αγωνίας".)
• Μήπως κάτι παρόμοιο δεν συμβαίνει σήμερα σε χώρες αχανείς και πολυσυλλεκτικές όπως οι ΗΠΑ; Μήπως όλα τα "τρελά" που ακούμε κάθε μέρα να συμβαίνουν (σχεδόν κατά αποκλειστικότητα του είδους) στην Αμερική, συνδέονται άμεσα με αυτό το αίσθημα μοναξιάς, έλλειψης αναφοράς σε συγκροτημένη κοινωνία και απρόσωπης συνύπαρξης ετεροτήτων; Σκηνές από ταινίες κι από την πραγματικότητα, είτε στα απόμερα σπίτια της υπαίθρου, είτε στις θηριωδεις μεγαλουπόλεις, φανερώνουν νομίζω τον μεταφυσικό, σχεδόν ψυχωτικό φόβο σε κάτι δυσβάσταχτα -θαρρείς- ανοιχτό για το άτομο.
• Το ίδιο βεβαίως στοιχείο, γίνεται και η δόξα της Αμερικής: η αξιοκρατική προκοπή στην έρευνα και στις τέχνες, το πολυπολιτισμικό μωσαϊκό που αξιοποιεί τον ανθό κάθε κουλτούρας, σε ένα πολιτισμό που φτιάχνει μέλλον και τείνει προς το διάστημα, όπως θα λεγε κι ο Ράμφος. Αντίστροφα κι εμείς, δεν θα μπορούσαμε άραγε να χρησιμοποιήσουμε ως πλεονέκτημα το γεγονός ότι είμαστε μια μικρή  ποσοτικά χώρα, όπως εξάλλου κάνουν και άλλες ευρωπαϊκές, που είναι ακόμη μικρότερες;
• Τα ελληνικά μιλούνται από αρκετά εκατομμύρια ανθρώπους στη Γη. Όμως το ίδιο το αίσθημα δυσφορίας που μας προκαλεί η περιορισμένη μας έκταση, μπορούμε να το γυρίσουμε ανάποδα, και από αυτοαναλούμενη κοινωνία επαρχιακού τύπου, να γίνουμε μια συνεκτική εξωστρεφής παρουσία, με δυναμική παρέμβασεως στο διεθνές γίγνεσθαι -κι όχι μόνο μέσα από τη διασπορά. Αυτό ωστόσο, μόνο ενωμένοι το πετυχαίνουμε. Η διάσπαση είναι τραγωδία σε μικρές χώρες- αυτή τις κάνει αληθινά μικρές.